Առողջապահություն 1.2013
Արդյո՞ք ապագա մայրիկը գիտի իր իրավունքները
«Կա մի հիասքանչ էակ, որին մենք միշտ պարտք ենք` դա մայրն է»:
Ն.Ա. Օստրովսկի
Իրավամբ սա այն պարտքն է, որը երբեք չենք կարող հատուցել, բայց փոխարենը կարող ենք ապագա մայրիկի համար ապահովել այնպիսի պայմաններ, որոնց շնորհիվ վերջինս իրեն ապահով, պաշտպանված ու գնահատված կզգա: Փորձենք պարզել, թե ինչպիսին է այս հարցում իրավական դաշտը իրավաբան Հայկ Սիմոնյանից:
Պարոն Սիմոնյան, իրավական ի՞նչ նորմերով են ամրագրված հղիների իրավունքները նախածննդյան և հետծննդյան շրջանում և ինչպիսի՞ իրավախախտումների կարող են նրանք հանդիպել:
- Ի ուրախություն մեզ կարող ենք փաստել, որ մեր օրերում հղի կնոջ իրավունքները պետության ուշադրության կենտրոնում են և ավելի հազվադեպ են ոտնահարվում: Ապագա մայրերն առավել տեղեկացված են իրենց իրավունքների մասին: Իրավախախտումներին կանայք բախվում են հիմնականում աշխատավայրում: Ցավոք սրտի, գործատուներից շատերը աշխատակցուհու հղի լինելու մասին տեղեկանալով` փորձում են ազատվել նրանից, որն օրենքով անթույլատրելի է:
Այսպիսով, որո՞նք են հղի կնոջը վերաբերող հիմնական իրավունքները:
- Հղի կնոջ հետ աշխատանքային պայմանագիրը չի կարող լուծարվել` հղիության մասին գործատուին տեղեկանք ներկայացնելու օրվանից մինչև նախածննդյան և հետծննդյան արձակուրդի ավարտը և դրանից հետո մեկ ամիս անց (ՀՀ աշխատանքային օրենսգիրք, հոդված 117): Աշխատող կանանց տրամադրվող նախածննդյան և հետծննդյան արձակուրդն օրենքով հաստատված է` նորմալ ծննդաբերության դեպքում այն 140 օր է, որից 70-ը նախածննդյան է, 70-ը` հետծննդյան: Արձակուրդի օրերը հաշվարկվում են միասին և տրամադրվում ամբողջական:
Հավելեմ նաև, որ հասանելիք արձակուրդի օրերը, եթե բարդ ծննդաբերություն է, կարող է լինել 155 օր, այս դեպքում 70-ը հատկացվում է նախածննդյան, իսկ 85-ը` հետծննդյան շրջանին: 180 օր հատկացվում է այն կանանց, ովքեր լույս աշխարհ են բերում երկվորյակներ, կրկին նախածննդյան 70 և հետծննդյան 110 օր սկզբունքով:
Կա ևս մի օրենսդրական կարևոր կետ.«Աշխատողի ցանկությամբ չվճարվող արձակուրդ տրամադրվում է նախածննդյան և հետծննդյան արձակուրդում գտնվող կնոջը: Մինչև մեկ տարեկան երեխային խնամելու համար արձակուրդ է տրամադրվում նաև ամուսնուն: Այդ արձակուրդի ընդհանուր տևողությունը երկու ամիս է» (ՀՀ աշխատանքային օրենսգիրք, հոդված 176, 1-ին մասի 1-ին կետ):
Հղի կնոջ իրավունքների շրջանակը այսքանով չի սահմանափակվում, սակայն սրանք են այն կարևոր պայմանները, որոնց պետք է տեղյակ լինի մայրանալու պատրաստվող յուրաքանչյուր կին:
Նշենք նաև, որ նախածննդյան շրջանում կինն ունի անվճար բուժօգնությունից օգտվելու իրավունք: Այս մասին տեղեկացրեց Քաղաքապետարանի թիվ 17 պոլիկլինիկայի կանանց կոնսուլտացիայի վարիչ Շուշանիկ Գրիգորյանը:
Տիկին Գրիգորյան, ե՞րբ է տրվում ծննդօգնությունից անվճար օգտվելու հավաստագիրը և ինչպիսի՞ հնարավորություն է ընձեռում այս համակարգի ներդրումը:
- Ծննդօգնությունից անվճար օգտվելու հավաստագիրը կիրառության մեջ է 2008թ. հունիսի 1-ից: Հաշվառման կանգնելու առաջին օրվանից հղին տեղեկանում է, որ ունի անվճար բուժօգնությունից օգտվելու իրավունք և 22 շաբաթական հղիությունը լրանալուն պես ապագա մայրիկին տրվում է ծննդօգնությունից անվճար օգտվելու հավաստագիր:
Այս համակարգի ներդրումը թույլ է տալիս կոտրել հղի կնոջ և բժշկի միջև պատնեշը, հնարավոր է դարձնում հղիության վաղ շրջանում հայտնաբերելու և կանխելու բոլոր հնարավոր վտանգներն ու հիվանդությունները, որպեսզի առողջ մայրիկից ծնվի առողջ երեխա: Ոլորտում սկզբունքային բարեփոխում համարելով առողջապահության նախարարության կողմից ներդրված այս համակարգը, բժշկուհին տեղեկացրեց, որ արդեն ամուր հիմքերի վրա է հղի կին-ամուսին-բժիշկ կապը:
Իսկ ի՞նչ ծառայություններ են մտնում նախածննդյան բուժօգնության անվճար ծավալի մեջ:
- Կնոջ առողջությունը հղիության ամբողջ ընթացքում ապահովելու համար կան բոլոր պայմանները: Նախածննդյան շրջանում անվճար բուժօգնությունը ներառում է հսկողությունը հղիության ամբողջ ընթացքում (4-6 այց նորմալ հղիության դեպքում, 8 և ավելի` ախտաբանական հղիության դեպքում), հեշտոցի հետազոտություն (2 անգամ), արյան ընդհանուր քննություն (2 անգամ), գերձայնային հետազոտություն (3 անգամ), թերապևտի, ինչպես նաև նեղ մասնագետի զննում (ըստ անհրաժեշտության):
Նախածննդյան բուժօգնության անվճար ծավալն իր մեջ ընդգրկում է նաև ՙՄայրության դպրոցի՚ շրջանակներում ապագա մայրերի սոցիալ-հոգեբանական աջակցություն, ուսուցում, ծննդաբերությանը ֆիզիկական նախապատրաստման աշխատանքների իրականացում, ՄԻԱՎ-ի կանխարգելման վերաբերյալ խորհրդատվություն: Ասել է թե` արվում է ամեն ինչ հղիությունը հաճելի, թեթև անցկացնելու համար: Շուշանիկ Գրիգորյանն ավելացրեց, որ մեծ ձեռքբերում է կնոջ վստահությունը բժշկի հանդեպ: Նա հորդորեց բոլոր տղամարդկանց լինել ավելի ուշադիր, հանդուրժող և սիրալիր:
Հղիության ընթացքում կնոջ մոտ ծագաց հոգեբանական խնդիրները պարզաբանենք հոգեբան Աննա Բադալյանի հետ:
Հղիության ընթացքում ինչպիսի՞ հոգեկան ապրումներ են բնորոշ հղի կնոջը:
- Հղի կնոջ հոգեկան աշխարհը թափանցիկ է և խոցելի: Հղիության ամբողջ ընթացքը բաժանվում է երեք փուլի. առաջին եռամսյակը կնոջ հարմարվողականության շրջանն է, որին բնորոշ է թերարժեքության զգացումը: Մի դեպքում կինը դառնում է գերակտիվ, մի այլ դեպքում` հակառակը: Երկրորդ եռամսյակը գիտակցման փուլն է: Կինն իրեն մայր է զգում, առաջ են գալիս մորը հատուկ քնքշանքի, սիրո և հոգատարության զգացողություններ: Վերջին եռամսյակին բնորոշ են անհամբերությունը, երբեմն նաև հոգնածությունը: Ապագա մայրիկն ուզում է հնարավորինս շուտ գրկել ու գուրգուրել իր բալիկին:
Հատկապես ուզում եմ զգուշացնել, որ արտաքին յուրաքանչյուր ազդակ պտուղը ընկալում է սպունգի նման, այդ թվում` նյարդային գերլարված վիճակը, ուստի առողջ երեխա ունենալու համար հարկավոր է մտածել հղիության առաջին իսկ օրվանից:
Զրույցի վերջում բոլոր հղի կանաց խորհուրդ կտամ, որ հղիության այդ ինն ամիսը փորձեն դարձնել ամենահիշարժանն ու հաճելին, չէ՞ որ դա նաև բալիկի շահերից է բխում:
Վերջում ավելորդ չէ մեջբերել Մուրացանի խոսքերը.«Առավել հարուստ է այն ազգը, որն արժանավոր մայրերով է հարուստ»:
![](images/calendar.png)
Կարդացեք նաև
![Առանձնացվեցին տարվա կարևոր անելիքները Առանձնացվեցին տարվա կարևոր անելիքները](up/article/small/file_31721_5621436.gif)
ՀՀ առողջապահության նախարար Դերենիկ Դումանյանը տարեսկզբին անցկացրած գործակարգավարական խորհրդակցության ընթացքում անդրադարձավ 2013թ. համակարգի առջև ծառացած գերակա չորս խնդիրներին...
![](images/calendar.png)
![Քննարկվեցին մոր և մանկան առողջության պահպանման խնդիրները Քննարկվեցին մոր և մանկան առողջության պահպանման խնդիրները](up/article/small/file_31722_3728218.gif)
ՀՀ առողջապահության նախարարությունում տեղի ունեցած կլոր սեղան-քննարկումը նվիրված էր մոր և մանկան առողջության պահպանմանը և նորածնային սկրինինգի ծրագրերին, որոնք վերջին տարիներին դասվում են ՀՀ Կառավարության, և մասնավորապես, առողջապահության նախարարության գերակա խնդիրների շարքին...
![](images/calendar.png)
ՀՀ առողջապահության նախարար Դերենիկ Դումանյանը վերջերս ընդունեց Հայաստանի Հանրապետությունում Իտալիայի արտակարգ և լիազոր դեսպան Բրունո Սկապինիին և մարդասիրական առաքելությամբ Հայաստանում գտնվող «ONLIUS CARDIO-TUSCANIA» թիմի անդամներին...
![](images/calendar.png)
![Միքայել Նարիմանյանը` ԵՊԲՀ ռեկտոր Միքայել Նարիմանյանը` ԵՊԲՀ ռեկտոր](up/article/small/file_31724_8022096.gif)
2012թ.-ի դեկտեմբերին կայացավ «Երևանի Մխիթար Հերացու անվան պետական բժշկական համալսարան» պետական ոչ առևտրային կազմակերպության կառավարման խորհրդի նիստը, որը վարում էր խորհրդի նախագահ, ՀՀ կրթության և գիտության նախարար Արմեն Աշոտյանը...
![](images/calendar.png)
Վերջերս Երևանի Մխիթար Հերացու անվան ՊԲՀ-ում տեղի ունեցած ՀԽՍՀ գիտության վաստակավոր գործիչ, բժշկական գիտությունների դոկտոր, մեծանուն գիտնական, պրոֆեսոր Արտաշես Հայկի Բեգլարյանի կիսանդրու բացման արարողությանը ներկա էին ՀՀ առողջապահության նախարար Դ.Դումանյանը...
![](images/calendar.png)
![Երկու հոբելյաններ.ՀՀ բժշկական գիտությունների ակադեմիան Աշոցքում Երկու հոբելյաններ.ՀՀ բժշկական գիտությունների ակադեմիան Աշոցքում](up/article/small/file_31727_386640.gif)
1997թ. ստեղծված ՀՀ բժշկական գիտությունների ակադեմիան (ՀՀ ԲԳԱ) համալրված է հանրապետության առաջատար բժիշկ գիտնականներով, որոնք ներկայացնում են բժշկագիտության բոլոր բնագավառները...
![](images/calendar.png)
Անկախ անձի գտնվելու վայրից և կյանքի տարբեր իրավիճակներից` բժշկական օգնություն և սպասարկում ստանալիս յուրաքանչյուրին պետք է երաշխավորվի բժշկական միջամտության համար համաձայնություն տալու իրավունքը...
![](images/calendar.png)
«Մարդու գենոմ» նախագծի ավարտից անցել է տասը տարի: Գիտության ողջ պատմության ընթացքում այն կենսաբանական-հետազոտական առավել հավակնոտ ծրագիրն էր...
![](images/calendar.png)
![Ինտելեկտը եվ միկրոտարրերը Ինտելեկտը եվ միկրոտարրերը](up/article/small/file_31757_4592226.gif)
Մասնագետները կարևորում են մեկ տարեկանից մեծ երեխաների հավասարակշռված սննդակարգը, քանի որ այդ տարիքում է ձևավորվում նրանց սննդի ռեժիմը: Հաճախ երեխան անհրաժեշտ քանակությամբ օգտակար սնունդ չի ստանում...
![](images/calendar.png)
![«VISION»-Ի Հետ` 21-րդ դար «VISION»-Ի Հետ` 21-րդ դար](up/article/small/file_31758_941982.gif)
Ըստ վիճակագրական տվյալների, այսօր կենսաբանորեն ակտիվ հավելումներ (ԿԱՀ) օգտագործում է զարգացած երկրների բնակչության 60-80%-ը: ԿԱՀ-երը համեմատաբար նոր են մուտք գործել ԱՊՀ երկրներ. այսպես...
![](images/calendar.png)
![Ճիշտ ախտորոշումը` բուժման գրավական Ճիշտ ախտորոշումը` բուժման գրավական](up/article/small/file_31759_3893420.gif)
Հարցազրույց կենսաբանական համակարգերի միջազգային ինստիտուտի բժշկական ախտորոշիչ կենտրոնի երևանյան մասնաճյուղի տնօրեն Արսեն Թորոսյանի հետ
Ե՞րբ է բացվել կենսաբանական համակարգերի միջազգային ինստիտուտի բժշկա-ախտորոշիչ կենտրոնի երևանյան մասնաճյուղը և ի՞նչ նպատակով...
![](images/calendar.png)
![Քանի դեռ ողջ-առողջ եմ, երազում եմ, որ սաներիցս գոնե մեկը դառնա օլիմպիական չեմպիոն... Քանի դեռ ողջ-առողջ եմ, երազում եմ, որ սաներիցս գոնե մեկը դառնա օլիմպիական չեմպիոն...](up/article/small/file_31760_9117508.gif)
Հարցազրույց աշխարհի քառակի չեմպիոն, օլիմպիական խաղերի եռակի չեմպիոն, լեգենդար մարմնամարզիկ Ալբերտ Ազարյանի հետ
Պարոն Ազարյան, դուք սպորտին` մարմնամարզությանն եք նվիրել Ձեր ամբողջ կյանքը, և, որքանով ես եմ տեղյակ, բավականին առողջ եք մինչ այժմ` չնայած Ձեր տարիքին: Ինչո՞վ է դա պայմանավորված, որքանո՞վ են փոխկապակցված պրոֆեսիոնալ սպորտն ու առողջ ապրելակերպը...
![](images/calendar.png)
Մանկական հիվանդությունների և մահացության կառուցվածքում շնչառական օրգանների հիվանդությունները զբաղեցնում են երրորդ տեղը` պերինատալ ախտաբանություններից և բնածին արատներից հետո...
![](images/calendar.png)
Սիրելի հետաքրքրասեր բարեկամ, մեր հանդեսի նախորդ համարների ՙՃանաչիր քո օրգանիզմը՚ խորագրի տակ տպագրված հոդվածները ձեզ ծանոթացրել են մարդու օրգանիզմում գործող տարբեր գեղձային օրգանների, բջիջների գործունեությանը...
![](images/calendar.png)
![](images/white_bl.gif)
![](images/white_br.gif)
![](images/white_tr.gif)
![](images/white_tl.gif)
ԱՄԵՆԱԸՆԹԵՐՑՎԱԾ ՀՈԴՎԱԾՆԵՐԸ
-
Ժողովրդական դեղամիջոցներ
-
Հղիություն. 4-րդ ամիս
-
Հղիություն. 7-րդ ամիս
-
Կոճապղպեղ նույնն է՝ իմբիր, Ginger եւ Zingiber Officinale
-
Հղիություն. 6-րդ ամիս
-
«Արագիլ» հիմնադրամը ստեղծված է՝ օգնելու անպտղությամբ տառապող զույգերին. Կարինե Թոխունց
-
Հղիություն. 2-րդ ամիս
- 4-7 ամսական երեխաների սնուցումը
-
Ամուսնական առաջին գիշերը
-
Ընկերության մասին
-
Ինչպես ազատվել անցանկալի մազերից
-
Խնձորը` պզուկների դեմ. ազատվիր նրանցից 1 գիշերվա ընթացքում
-
Պարզվում է ապագա երեխայի սեռը կախված է մայրիկի սնունդից
-
Դդում
-
Կոճապղպեղ՝ նիհարելու համար (կոճապղպեղի թեյ)
-
Հիվանդություն, որը փոխում է մեր կյանքը` կրծագեղձի քաղցկեղ
-
Սեռական գրգռում
-
Արգանդի միոմա. նախանշանները, պատճառներն ու բուժումը
-
Երիցուկ դեղատնային - Ромашка аптечная - Matricaria chamomilla L.
-
Չիչխանի օգտակար հատկությունները
-
Քարավուզ (նույն ինքը՝ նեխուր)
-
Ինչպես ազատվել բերանի վատ հոտից`պարզ միջոց
-
Դիմակներ` մազերի համար
-
Հղիություն. 1-ին ամիս
-
Կրծքի ցավե՞ր ունեք. ինչ անել
-
Ընդհանուր տեղեկություններ մարմնի համակարգերի մասին
-
Ընտրություն ըստ հորոսկոպի
-
Հիվանդություն, որի համար պետք չէ ամաչել (թութք)
-
Հեշտոցային արտադրության պատճառները. մասնագետի անդրադարձը
- Բերանի խոռոչի լորձաթաղանթի ախտահարումը սովորական բշտախտի ժամանակ (սկիզբը` նախորդ համարում)
-
Հղիությունը և նախապատրաստվելը դրան
- Խոսենք այդ մասին. ձեռնաշարժություն
-
Երբ գլխացավն ախտանիշ է: Հանճարեղ և օժտված մարդկանց հիվանդություն
-
Լեղաքարային հիվանդություն. բուժման մեթոդները
-
Սեռական թուլության առաջին նախանշանները. news.am
-
Էկզեմայի տեսակները և բուժումը
-
Ուլտրաձայնային դոպլերոգրաֆիա (երկակի (դուպլեքս) անոթների)
-
ՈւՆԱԲԻ: Արևելյան բժշկության գաղտնիքները
-
Իրիդիոսքրինինգ
-
Գամմա-դանակը նշտարի փոխարեն